Erken Boşalma

Bu yazıyı okuyan herkesin erken boşalmanın ne demek olduğunu adından anladığını düşünmekteyim. Ben size erken boşalmanın ilişki kalitesini etkilemesinin yanı sıra yaşam kalitesini de etkilediğinden bahsetmek istiyorum. Yapılan bir çalışmada² erkeklerin %68’i cinsel özgüvenlerinde azalmanın olduğunu söylemekle birlikte, bekar erkeklerin önemli bir kısmı yeni bir ilişkiden kaçındıklarını ve yeni ilişki kurmaya isteksiz olduklarını söylerler. Hatta partnerlerinin kendilerine sadık kalmayacağına dair korkuları vardır.

Tabi ki erken boşalma sadece erkeği etkilemez. Partnerin de yaşam kalitesini olumsuz düzeyde etkiler. Kadınlar, endişelerinin erkek tarafından anlaşılmadığından ve sorunun çözümü için çaba göstermediğinden şikayetçi iken, erkekler ise partnerlerinin kendisinin yaşadığı gerilim ve utanç derecesini anlamadığından yakınır.

Bu sorun devam ettikçe tabloya depresyon da eklenebilir. Bir süre sonra da diğer cinsel bozukluklardan cinsel istek azalması, sertleşme güçlüğü gibi hastalıklar tabloya eklenebilir.

İlk kez cinsel ilişkiye giren genç erkeklerde sık görülen bir bozukluk olmasına karşın, bireyin ergenlik çağlarından itibaren düzenli mastürbasyon ve cinsel ilişki ile boşalma denetimini kendiliğinden öğrendiği de bilinmektedir. Ayrıca erken erişkin dönemde rahat ortamlarda, çeşitli cinsel eşlerle, düzenli, sık tekrarlanan cinsel ilişkiler boşalma denetiminin kazanılmasına katkıda bulunmaktadır. Bu açıdan bakıldığında erkek mastürbasyon yapmıyor ya da çok seyrek yapıyorsa, düzenli bir cinsel yaşamı yoksa çok seyrek cinsel ilişki kuruyorsa, bu ilişkiler zaman sınırı olan hayat kadınlarıyla ilişkiden ibaret ise boşalma refleksi üzerinde denetim sağlamayı öğrenememe ve erken boşalma yaşama olasılığı da artacaktır³. Nitekim bu konuyla ilgili yapılan araştırma sonuçları da seyrek cinsel ilişkinin penisin duyarlılık eşiğini düşürdüğü ve erken boşalmaya neden olduğu görüşünü desteklemektedir⁴.

Biyolojik Faktörler:

-Nitrik oksit (NO) etkisi
-Serotonerjik reseptörlerde fonksiyon bozukluğu (5-HT2C reseptörünün aktivasyonu boşalmayı geciktirirken, 5-HT1A reseptörünün aktivasyonu ise boşalmayı hızlandırır. Tedavi kısmında konuşacağımız gibi serotonin reseptör blokerleri erken boşalma tedavisinde kullanılmaktadır.)
-Artmış penil duyarlılık ve/veya sinir iletim hipotezi ile ilgili çalışmalar mevcut olsa da çalışmaların sonuçları çelişkilidir.

Genetik Yatkınlık

Yapılan küçük örneklemli bir çalışmada erken boşalma sorunu yaşayanların önemli bir kısmında birinci dereceden akrabalarında da erken boşalma sorunu olduğu saptanmıştır. Fakat bu verilere yaşam boyu alt tipine sahip erken boşalma hastalarında saptanılmıştır.

Psikolojik Kuramlar

Bir çok psikolojik kuram erkeklerin neden erken boşalma geliştirdiğine dair fikir ortaya koysa da kanıta dayalı tıp araştırmalarında hiç biri kanıtlanamamıştır.

Bunlardan bir tanesi erkeğin bebeklikteki çözümlenmemiş aşırı narsizmine odaklanır. Bu narsizm onun penisine abartılı önem vermesi ile sonuçlanır.

Bir başka kuramda bu sorun psikosomatik bir bozukluktur. Bunun ne demek olduğunun daha kolay anlaşılması için bir örnek verelim. Bizim psikosomatik dediğimiz hastalık grubunda kişinin bilinç dışı olarak yaşadığı anksiyete (sıkıntı) kendisini somatik (bedensel) olarak gösterir. Hepimizin gergin bir ortamda bulunduktan sonra başı ağrımıştır. Bu kurama göre de bu erkeklerde anksiyeteli durumlar sonrası örneğin baş ağrısı yerine erken boşalma gerçekleşmiştir.

Masters ve Johnson (1970) ise erken boşalmayı “erken öğrenilmiş deneyim” kavramı ile açıklamaya çalışmıştır. Bir çok vaka ile çalışan Masters ve Johnson ilk cinsel deneyimlerin erken boşalma gelişmesinde çok önemli olduğunu göstermiştir. Örneğin bir erkeğin bir arabanın arka koltuğunda veya bir hayat kadını ile birlikte olduktan sonraki yaşadığı ve öğrendiği deneyim sonrası ortaya çıkan erken boşalma.

Son olarak da Kaplan (1989) “cinsel duyusal farkındalık eksikliğinin” erken boşalmanın nedeni olduğunu öne sürer. Bu kişilerde düşük uyarılma düzeyinde kişiler boşalma konumuna geçmiş olurlar.

İlk başta bahsettiğimiz gibi psikolojik kuramlar bir çok neden öne sürse de ne yazık ki hiç birisi çalışmalarda kanıtlanmamıştır.

Performans Kaygısının Rolü

Erkeklerin performans kaygısı hissetmelerinin önemli bir rolü olduğu düşünülmektedir.

Öncelikle bir psikiyatristin yapması gereken şey erken boşalmanın yaşam boyu mu sürdüğü yoksa sonradan mı kazanılmış olduğunu ayırt etmektir. Sonrasında erken boşalmanın nedeninin psikolojik mi biyolojik nedenlerden dolayı mı olduğu araştırılmalıdır. Bu nedenle günlük pratiğimizde bize bu nedenle başvuran hastalarımızı öncelikle detaylı bir anamnez sonrası üroloji hekimine yönlendiriyoruz. Bu noktada kişide eşlik eden hastalıklar örneğin şeker hastalığı, nörolojik hastalıklar (MS hastalığı gibi), ürolojik hastalıklar atlanmamalıdır. Bazı ilaçların da erken boşalmada rolü olduğu gösterilmiştir. Sigara kullanımı, alkol kullanımı ve madde kullanımı da erken boşalmada önemli rol oynar. Eğer erken boşalmanın psikolojik kökenli olduğu gösterilirse de öncelikli olarak başka bir cinsel bozukluğun olup olmadığı sorgulanmalı, depresyon gibi diğer psikiyatrik hastalıkların sorgulanması ve tedavi edilmesi gerekmektedir.

Değerlendirme sonrası bireysel tedavi mi çift tedavisi mi olacağına, ilaç tedavisi mi psikoterapi mi veya her ikisinin birlikte mi olacağına karar verilir.

Psikoterapi

Uzun süreden beri uygulanan psikoterapide hem dinamik yönelimli hem de bilişsel/ bilişsel-davranışçı yönelimli terapiler başarılı sonuçlar vermiştir. Ne tür bir terapi uygulanacağı hem hekime hem de hastaya göre değişebilir. Davranışçı yöntemlerden en çok verileni kişiye boşalma kontrolünü sağlayabileceği ev ödevleri vermektir. Kısa bir süre içinde hastaların çoğu boşalmaları üzerinde denetim kurmayı öğrenir. Genellikle tercih edilen çiftlerin birlikte terapiye gelmeleridir.

İlaç tedavisi

Günümüzde erken boşalma tedavisinde SSRI’lardan paroksetin, sertralin ve fluoksetin, TCA’lerden klomipramin erken boşalma tedavisinde kullanılmıştır. Amerika’da FDA onayı alan dapoksetine Avrupa’da onay almamakla birlikte sadece erken boşalma tedavisinde kullanılan bir SSRI türevi antidepresandır. İlaç tedavisinin boşalma süresinin 6 ile 20 kat geciktirdiği gösterilmiştir. Örneğin 30 saniyede boşalan bir bireyin boşalma süresi 3-10 dakika arasına çıkacaktır.